Spis Treści
Na wstępie warto od razu zaznaczyć, że owszem – czasami nazwy “badania marketingowe” i “badania UXowe” są używane zamiennie, w odniesieniu do podobnych zakresów działań i celów, a granica pomiędzy nimi bywa dość płynna, zwłaszcza w przypadku biznesów technologicznych. W dodatku jedne i drugie korzystają bardzo często z tych samych metod badawczych.
Główne różnice obserwujemy w dwóch obszarach: tego co jest obiektem prowadzonych analiz i rozważań badawczych, oraz problemów, które mają zostać z ich pomocą rozwiązane.
Zacznijmy najpierw od wyjaśnienia: co rozumiemy przez badania UX?
W najprostszej definicji badania UX to badania doświadczeń użytkownika. Skupiają się na obserwacji ludzkich zachowań i tego, w jaki sposób badani użytkownicy wchodzą w interakcjęz produktami bądź usługami. I ta obserwacja jest kluczowa, ponieważ głównym przedmiotem badań UX jest właśnie obserwacja; ten rodzaj badań koncentruje się na obserwowalnych zachowaniach i wymaga umiejętności rozróżnienia między tym co użytkownicy faktycznie robią a tym, co deklarują.
Najczęstsze obszary zainteresowań w badaniach UX dotyczą tego, w jaki sposób użytkownicy korzystają z produktu bądź usługi, jakich problemów doświadczają oraz gdzie i w którym momencie produkt nie spełnia ich potrzeb. Całe clue badania polega zatem na zrozumieniu: co dzieje się po stronie użytkowników i dlaczego zachowują się tak a nie inaczej podczas korzystania z produktów cyfrowych. Pozwala to na zaprojektowanie bardziej dopasowanego do ich potrzeb produktu (lub poprawienie obecnego rozwiązania, chociażby poprzez eliminację typowych problemów i błędów, z którymi muszą się mierzyć).
Czym są w takim razie badania marketingowe?
Z kolei badania marketingowe to kategoria znacznie szersza, obejmująca całokształt możliwej do zdobycia wiedzy o rynku i odbiorcach, w tym również ich zachowań, ale i preferencji, postaw, nawyków, potrzeb i cech profilowych, w kontekście danego zagadnienia biznesowego. Zebrane w wyniku badań marketingowych informacje pozwalają odpowiedzieć na takie pytania jak na przykład:
- Czy istnieje realne zapotrzebowanie na dany produkt?
- Jaka jest struktura rynku?
- Jak duża jest grupa docelowa?
- Jaka jest obecna pozycja na rynku danego przedsiębiorstwa?
- Kto kupuje te produkty i w jaki sposób najlepiej dotrzeć do tych osób?
- Co jest dla nich kluczowe i czym się kierują przy wyborzena jaką potrzebę odpowiada dany produkt/usługa?
- I wiele, wiele innych…
Odpowiedzi na te pytania są kluczowym elementem do zaplanowania skutecznej strategii produktu – tak aby finalnie klienci chętnie kupowali dany produkt. Ponadto obszar zainteresowania może być dużo szerszy, dzięki badaniom marketingowym możemy sprawdzić jaki wizerunek ma dany produkt czy marka na rynku, zbadać satysfakcję klientów, przeanalizować ścieżki zakupowe czy zweryfikować skuteczność działań reklamowych i promocyjnych.
Badania marketingowe są prowadzone zazwyczaj na dużą skalę a badacze bardzo często sięgają po ankiety czy focusy, które dają ogólny pogląd na dane zagadnienie.
W porównaniu z nimi, badania UXowe są prowadzone na dużo mniejszych grupach i skupiają się na detalach – przede wszystkim lepszym, dogłębnym poznaniu swoich odbiorców i ich problemów w interakcji z produktami (zwykle cyfrowymi, choć nie tylko).
Badania UX i badania marketingowe w parze procesu strategicznego
Podsumowując zarówno badania UX, jak i badania marketingowe stanowią równie istotne elementy procesu strategicznego; pełnią różne funkcje, sięgamy po nie często na różnych etapach pracy, i dostarczają komplementarnych odpowiedzi na uzupełniające się pytania. Jedne i drugie z powodzeniem mogą być prowadzone w dowolnym momencie cyklu życia firmy, marki czy konkretnego produktu.
Zarówno badacz marketingowy, jak i badacz UXowy działa w imieniu konsumentów, jest ich głosem, jednak w przypadku badań marketingowych nacisk jest przede wszystkim na zrozumieniu zachowań i preferencji zakupowych, w przypadku badań UX zrozumienie w jaki sposób użytkownicy korzystają i wchodzą w interakcję z produktem. Najprościej mówiąc z badań marketingowych wiemy kim są odbiorcy, a badania UX pokazują nam, jak sprawić, by produkt był jeszcze bardziej dopasowany do ich potrzeb, co z kolei sprawia, że produkt jest dla nich bardziej pożądany.
